Tìm hiểu luật bida carom và các thể loại liên quan

Carom billiards, ở Việt Nam gọi là bida carom, bida france... là kiểu chơi bida gồm 3 bi trắng, đỏ và vàng. Kiểu chơi của bida carom gồm có tự do, 1 băng và 3 băng. Sau đây là chi tiết luật bida carom và các thể loại liên quan

Luật bida carom

Bắt đầu trận đấu

• Trận đấu bắt đầu ngay sau khi trọng tài đã chọn được cơ thủ khai cuộc hay sau khi bốc thăm
• Thi đấu giành quyền khai cuộc: Trọng tài sẽ đặt 2 bi trên đường ngang điểm cuối và điểm đầu sẽ là mốc để phân chia thành 2 phần của đối thủ. Hai cơ thủ cùng lúc đánh bi về phía băng đỉnh và quay trở lại, bi nào gần băng cuối hơn thì cơ thủ đó là người khai cuộc. Cơ thủ nào đánh bi ra khỏi phần bàn của mình sẽ bị thua và mất quyền khai cuộc. Người thắng có quyền nhường cho cơ thủ kia khai cuộc.
• Các vị trí của cú đánh khai cuộc: Bi đỏ sẽ được đặt ở điểm đầu. Bi của cơ thủ sẽ được đặt ở điểm cuối. Bi của cơ thủ khai cuộc sẽ được đặt ở 1 trong 2 điểm khai cuộc.
• Khai cuộc hợp lệ: Cơ thủ khai cuộc phải đánh trực tiếp vào bi đỏ trước tiên, sau khi khai cuộc thì cả 2 bi ngoài bi cái đều có thể chọn là bi mục tiêu

Đặt lại bi khi bị dính hoặc rơi khỏi bàn

• Trong carom tự do (Libre) 1 băng thì tất cả 3 bi đều được đặt lại ở vị trí ban đầu khi khai cuộc
• Trong carom 3 băng thì chỉ có bi cái khi dính mới được đặt lại tại điểm quy định (điểm cuối)
• Trường hợp điểm quy định bị chiếm chỗ thì bi chiếm chỗ đó sẽ được đặt tại điểm quy định như sau: Nếu là bi đỏ thì đặt tại điểm đầu. Nếu là bi của cơ thủ kia thì sẽ được đặt tại điểm giữa.

Phạm lỗi (làm mất lượt)

• Bi rơi khỏi bàn
• Đánh khi bi chưa dừng hẳn
• Cơ thủ dùng phần khác của cơ ngoài đầu da để đánh
• Chạm tay, quần áo hay bất cứ bộ phận nào khác vào bất cứ bi nào.
• Đánh khi chân không chạm sàn
• Đẩy cơ
• Đánh bi hai lần
• Đánh sai bi: Trọng tài và cơ thủ kia có thể bắt lỗi cú đánh này. Cơ thủ thì có thể bắt lỗi bất cứ lúc nào, còn trọng tài chỉ có thể bắt lỗi sau khi thực hiện cú đánh. Những điểm ghi trước khi phạm lỗi đều được tính.

Những lỗi không cố ý được đánh tiếp

• Bất cứ cú đánh phạm lỗi nào xảy ra do sự va chạm từ bên ngoài thì đấu thủ sẽ không bị bắt lỗi. Nếu bi bị xê dịch do sự rối loạn thì chúng sẽ được đặt lại vị trí cũ càng chính xác càng tốt và cơ thủ sẽ được tiếp tục đánh
• Bi nhảy lên thành băng rồi quay trở lại bàn thì được coi là hợp lệ, và nếu bi còn nằm thành băng thì được cho là phạm lỗi và cơ thủ sẽ mất lượt.
• Những cú đánh trược cơ không làm mất lượt, trừ khi phần sắt bị đầu cơ hay cán cơ chạm vào bi cái. Những cú đánh này không tính là lỗi và vẫn tính điểm như bình thường.

Diễn biến trong trận đấu

• Nếu vì những lý do ngoài sự kiểm soát của cơ thủ và không thể bắt đầu trận đấu theo kế hoạch thì trận đấu có thể bị hoãn hoặc do ban tổ chức quyết định
• Nếu cơ thủ không thể kết thúc trận đấu theo điều lệ thì cơ thủ đó sẽ bị xử thua, trừ khi cơ thủ kia chấp nhận tình huống đó và đồng ý kết thúc trận đấu vào lúc thích hợp do ban tổ chức đề ra.
• Nếu cơ thủ bị trất quyền thi đấu thì cơ thủ còn lại sẽ được tuyên thắng cuộc và sẽ có số điểm ghi được của trận đấu này.
• Đánh chạy bi có chủ đích là không được phép. Cơ thủ tiếp theo có quyền đánh bi ở bị trí đó hoặc yêu cầu khai cuộc lại.
• Nếu cơ thủ dùng chiến thuật làm bất ổn tâm lý thi đấu của đối phương thì trọng tại sẽ đưa ra lời cảnh báo, thậm chí là mất lượt. Nếu vẫn tiếp tục thì trọng tài sẽ truất quyền cú đánh đó (khi cảnh báo, trọng tài sẽ thông báo lượng thời gian cho phép là 45 giây)

Kết thúc trận đấu

• Trận đấu kết thúc hợp lệ là khi cơ thủ ghi điểm hoặc đánh đủ số lượt cơ mà ban tổ chức quy định. Nếu không quy định lượt cơ thì cơ thủ nào kiếm đủ số điểm mà ban tổ chức đề ra trước sẽ thắng cuộc.
• Trong trường hợp 2 bên bằng điểm thì sẽ được quyết định:

• So sánh chỉ số trung bình của 2 bên ở những trận trước
• Thi đấu luân lưu bằng cú đánh khai cuộc cho đến khi có sự cách biệt về điểm
• Bốc thăm

Luật bida tự do

Mô tả trận đấu

Bida carom tự do (Carom libre) là một nội dung trong đó cầu thủ phải đánh bi cái trực tiếp hay gián tiếp trúng 2 bi mục tiêu thì ghi được 1 điểm, cơ thủ tiếp tục đánh cho đến khi đánh trượt hoặc phạm lỗi. Tuy nhiên các cú đánh liên tiếp ghi điểm sẽ được giới hạn bởi những vùng được đánh dấu trên được gọi là vùng giới hạn. Trận đấu kết thúc khi một đấu thủ đạt được số điểm theo quy định của Ban tổ chức. Tuy nhiên, nếu cơ thủ đó là người đi sau thì cơ thủ đó sẽ thắng cuộc và trận đấu chấm dứt. Còn nếu là người đi trước thì lượt cơ của cơ thủ đó sẽ chấm dứt và cơ thủ tiếp theo sẽ bắt đầu đánh lượt cơ của mình từ cú khai cuộc cho tới khi ghi đủ điểm, đánh trượt hay phạm lỗi. Nếu số điểm bằng nhau, hai cơ thủ sẽ tiến hành đánh luân phiên bằng cú đánh khai cuộc cho đến khi có sự cách biệt về điểm số.

Vùng giới hạn

Mỗi góc bàn có một hình tam giác được kẻ bằng phấn với cạnh dài 71 cm và cạnh ngắn 35,5 cm.

• Cú đánh liên tiếp ghi điểm được xem như vào vùng giới hạn khi cả hai bi mục tiêu nằm trong tam giác ngay cả khi tâm của bi nằm trên đường giới hạn
• Khi cả hai bi mục tiêu vào vùng giới hạn thì cơ thủ chỉ được quyền đánh 1 điểm, sau khi ghi điểm thứ hai thì cơ thủ phải đưa ít nhất 1 bi mục tiêu ra khỏi vùng giới hạn
• Nếu bi mục tiêu được đưa ra ngoài vùng giới hạn và sau đó lại quay vào vùng giới hạn thì sẽ bắt đầu tính là vào

Nếu cơ thủ không thực hiện được những điều trên thì đó sẽ là phạm lỗi và sẽ mất lượt cơ của mình. Ngoài các điều trên thì điều luật bida carom sẽ được áp dụng.

Luật bida 3 băng

Ngoài những điều luật trong luật chung của bida carom được áp dụng thì trong bida carom 3 băng còn có 1 số điều sau:

• Cơ thủ phải đánh làm sao cho bida cái chạm ít nhất 3 lần với 1 hay nhiều băng trước khi chạm vào bi mục tiêu thứ 2, nếu không thực hiện được thì sẽ bị xem như phạm lỗi.
• Trường hợp bi cái nhảy lên một hay nhiều thành bàn, thành băng rồi quay trở lại bàn thì được xem như cú đánh hợp lệ và mỗi thành băng hay thành bàn sẽ được tính là chạm 1 băng.
• Nếu bi cái bị dính vào thành băng thì cơ thủ có thể đánh vào chính băng đó nhưng lần chạm đó sẽ không được tính, chỉ được tính ở những lần chạm tiếp theo

Nguồn: Bida Bảo Bình